واکاوی همدیدی الگوهای زمانی و مکانی بارش های تندری (مطالعه موردی: استان زنجان)

Authors

عبدالله فرجی

مهدی دوستکامیان

زهرا صفری

abstract

توفان های تندری یکی از پدیده های آب و هوایی هستند که به دلیل همراهی با تندر، آذرخش، جست باد و بارش شدید افزون بر پیامدهای مثبتی که می توانند داشته باشند، موجب آسیب های فراوانی در نقاط مختلف دنیا می شوند. با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی ایران، رخداد این پدیده در نقاط مختلفی مشاهده شده است. شمال غرب ایران به خصوص استان زنجان نیز از این پدیده در امان نبوده است. در این پژوهش جهت بررسی شرایط آماری و همدیدی پدیده تندر در استان زنجان از داده های روزانه ی توفان تندری ایستگاه های همدید استان زنجان در یک دوره آماری 16 ساله (2009-1994) استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد میانگین فراوانی بارش تندری مربوط به قسمت های شمال شرقی، مرکزی و جنوب و جنوب شرقی استان بوده است و بیشترین ضریب تغییرات نیز منطبق بر این نواحی می باشند. قسمت های غربی و شرقی استان کم ترین میانگین تندر را داشته اند و پایین ترین ضریب تغییرات را نیز دارا می باشند. با این تفاسیر در ماه های اسفند و فروردین که ماه های انتقالی گرم (بهار) هستند، به دلیل گرم شدن سطح زمین و لایه های زیرین جو (افزایش طول روز و نزدیک شدن خورشید به خط قائم) و بالا بودن رطوبت جو، ناپایداری زیاد شده و جریان های همرفتی شدت یافته و تحت شرایط مناسب، ابرهای همرفتی رشد کرده و درنتیجه توفان تندری می شود. در فصل انتقالی سرد (پاییز) نیز فرارفت هوای کاملاً سرد از عرض های بالاتر بر روی مناطق گرم جنوبی تر باعث صعود لایه های زیرین و ناپایداری می شود. البته به علت کمتر بودن رطوبت هوای پاییز نسبت به بهار، شدت وقوع توفان تندری در فصل پاییز به مراتب از فصل بهار کمتر است. نتایج واکاوی نقشه ها در ترازهای مختلف جوی نشان می دهد که مهم ترین سامانه های سینوپتیکی حاکم بر منطقه در روزهای نماینده، زبانه هایی از کم فشارهای مدیترانه ای و سودانی که دریای مدیترانه و دریای سیاه و سرخ در تقویت آن نقش داشته اند به سمت شمال غرب کشور و استان زنجان گسترش یافته اند. قرارگیری محورهای فرود بادهای غربی همراه با بریده های کم فشار در این مناطق عامل اصلی ناپایداری های شدید و توفان تندری در استان زنجان بوده است. بدین صورت که با فرارفت هوای گرم و مرطوب در سطح زمین و هوای سرد سطوح فوقانی همراه با وزش دمایی سرد منجر به اختلاف دمای شدید بین سطح زمین و ترازهای بالا شده که صعود توده هوای سطح زمین و ناپایداری را به دنبال داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی همدیدی الگوهای زمانی و مکانی بارش‌های تندری (مطالعه موردی: استان زنجان)

توفان‌های تندری یکی از پدیده‌های آب و هوایی هستند که به دلیل همراهی با تندر، آذرخش، جست باد و بارش شدید افزون بر پیامدهای مثبتی که می‌توانند داشته باشند، موجب آسیب‌های فراوانی در نقاط مختلف دنیا می‌شوند. با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی ایران، رخداد این پدیده در نقاط مختلفی مشاهده‌شده است. شمال غرب ایران به‌خصوص استان زنجان نیز از این پدیده در امان نبوده است. در این پژوهش جهت بررسی شرایط آماری ...

full text

واکاوی همدیدی الگوهای زمانی و مکانی بارش‌های تندری (مطالعه موردی: استان زنجان)

توفان‌های تندری یکی از پدیده‌های آب و هوایی هستند که به دلیل همراهی با تندر، آذرخش، جست باد و بارش شدید افزون بر پیامدهای مثبتی که می‌توانند داشته باشند، موجب آسیب‌های فراوانی در نقاط مختلف دنیا می‌شوند. با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی ایران، رخداد این پدیده در نقاط مختلفی مشاهده‌شده است. شمال غرب ایران به‌خصوص استان زنجان نیز از این پدیده در امان نبوده است. در این پژوهش جهت بررسی شرایط آماری ...

full text

واکاوی همدیدی - ترمودینامیکی الگوهای بارش فراگیر تابستانه

  تحلیل شرایط همدیدی و ترمودینامیکی الگوهای گردش جوی در شناسایی عوامل موثر بر ایجاد بارش‌های سنگین بسیار حائز اهمیت می‌باشد. به منظور تبیین ساز و کار بارش‌های فراگیر تابستانه در نیمه شمالی کشور، تعیین الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی حاکم بر وقوع بارش‌ها، از داده‌های بارش روزانه ایستگاه‌های همدید کشور و داده‌های رقومی مرکز ملی پیش‌بینی محیطی آمریکا برای دوره 20 ساله (2005-1986) استفاده شد. با استف...

full text

واکاوی همدیدی ترمودینامیک توفان های تندری شیراز

در این پژوهش به واکاوی توفان­های تندری شیراز طی یک دوره آماری 25 ساله (2008-1984) پرداخته شده است. بدین منظور، داده­ های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 و 500 میلی باری در روز بارش از پایگاه داده­ هایNCEP/NCAR استخراج و نقشه­ های ترازهای فوق الذکر در محیط نرم افزار GRADS ترسیم گردید. سپس الگوهایی که منجر به بارش شدید در شیراز گردیده، شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با بررسی ...

full text

واکاوی مکانی- زمانی بارش برف‌های سنگین غرب کشور (مطالعه موردی: استان کردستان)

در این پژوهش ابتدا با ایجاد ماتریس داده‌های روزانه بارش برف ایستگاه‌های سینوپتیک استان کردستان، روزهای دارای برف سنگین و فراگیر در طول دوره آماری 20 ساله (2012-1992) شناسایی شد. سپس بر اساس شرط گستردگی رخداد برف در بیش از 4 ایستگاه، روزهای برفی انتخاب شدند. بر این اساس 1002 روز برفی شناسایی شد و بر اساس شرط گستردگی رخداد برف در 4 ایستگاه یا بیشتر 273 روز رخداد برف برای تحلیل گردش‌های جوی استخرا...

full text

واکاوی همدیدی - ترمودینامیکی الگوهای بارش فراگیر تابستانه

تحلیل شرایط همدیدی و ترمودینامیکی الگوهای گردش جوی در شناسایی عوامل موثر بر ایجاد بارش های سنگین بسیار حائز اهمیت می باشد. به منظور تبیین ساز و کار بارش های فراگیر تابستانه در نیمه شمالی کشور، تعیین الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی حاکم بر وقوع بارش ها، از داده های بارش روزانه ایستگاه های همدید کشور و داده های رقومی مرکز ملی پیش بینی محیطی آمریکا برای دوره 20 ساله (2005-1986) استفاده شد. با استفاد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و مطالعات محیطی

Publisher: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

ISSN 2008-7845

volume 4

issue 14 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023